LE CARNAVAL DE DUNKERQUE, Nord

Pendant deux mois et demi, de fin décembre à début mars, les « carnavaleux » se retrouvent, se reconnaissent… L’âge, le travail, la classe sociale n’ont pas d’importance ; on peut être des proches au carnaval et ne pas se reconnaître dans le civil. Le carnaval est une grande famille et il n’est pas question de manquer ce rendez-vous. Encore faut-il savoir où l’on met les pieds : respect de la tradition, connaissance des chansons, des « règles » pour trouver progressivement son costume, sa place dans la Bande. Car on n’est pas spectateur au carnaval de Dunkerque, on devient très vite acteur parmi des milliers d’autres acteurs. Difficile d’expliquer pourquoi cette tradition ancienne a survécu, ni le succès sans cesse renouvelé de ce grand rassemblement populaire. Les origines du carnaval dunkerquois remonteraient au 17e siècle ; les armateurs offraient alors aux marins-pêcheurs, avant leur départ pour 6 mois de pêche de la morue en Islande, un repas et une fête, la « Foye ». De cette foye naîtra la « Visschersbende » (bande de pêcheurs en flamand) qui se déroulait à l’origine entre le lundi gras et le mercredi des cendres, marquant le début du Carême (« les 3 joyeuses »). Vers la fin du 18e siècle, les armateurs se désengagèrent peu à peu de cette coutume et les marins profitèrent alors de l’aubaine que représentait le temps de carnaval pour anticiper leurs journées récréatives. Dès le début du 19e siècle, le port de Dunkerque affichait déjà l’un des carnavals les plus originaux de France. Cohue de masques, où les « masquelours », méconnaissables sous leurs maquillages bariolés, se prennent bras dessus, bras dessous, fifres et tambours entamant le rigodon d’honneur au signal du tambour-major… le cortège s’ébranle et, durant 4 h, la « Visschersbende » déferle sur la ville pour la plus grande joie des spectateurs taquinés par l’intriguant « Figueman ». Mais attention, tout n’est pas permis, et la Charte du carnaval doit être respecté ; tout excès est interdit… même s’il peut être noté dans certains contrats de mariage que « ce qui se passe pendant le carnaval ne peut être cas de divorce » !

Reportage Outback Images : Texte et photos Alain Gaymard

  • Dunkerque Dunkerque
  • ENVIR 3A151 GAA342 ENVIR 3A151 GAA342
  • ENVIR 3A151 GAA343 ENVIR 3A151 GAA343
  • ENVIR 3A151 GAA344 ENVIR 3A151 GAA344
  • ENVIR 3A151 GAA345 ENVIR 3A151 GAA345
  • ENVIR 3A151 GAA346 ENVIR 3A151 GAA346
  • ENVIR 3A151 GAA347 ENVIR 3A151 GAA347
  • ENVIR 3A151 GAA348 ENVIR 3A151 GAA348
  • ENVIR 3A151 GAA349 ENVIR 3A151 GAA349
  • ENVIR 3A151 GAA350 ENVIR 3A151 GAA350
  • ENVIR 3A151 GAA351 ENVIR 3A151 GAA351
  • ENVIR 3A151 GAA352 ENVIR 3A151 GAA352
  • ENVIR 3A151 GAA353 ENVIR 3A151 GAA353
  • ENVIR 3A151 GAA354 ENVIR 3A151 GAA354
  • ENVIR 3A151 GAA355 ENVIR 3A151 GAA355
  • ENVIR 3A151 GAA356 ENVIR 3A151 GAA356
  • ENVIR 3A151 GAA357 ENVIR 3A151 GAA357
  • ENVIR 3A151 GAA358 ENVIR 3A151 GAA358
  • ENVIR 3A151 GAA359 ENVIR 3A151 GAA359
  • ENVIR 3A151 GAA360 ENVIR 3A151 GAA360
  • ENVIR 3A151 GAA361 ENVIR 3A151 GAA361
  • ENVIR 3A151 GAA362 ENVIR 3A151 GAA362
  • ENVIR 3A151 GAA363 ENVIR 3A151 GAA363
  • ENVIR 3A151 GAA364 ENVIR 3A151 GAA364
  • ENVIR 3A151 GAA365 ENVIR 3A151 GAA365
  • ENVIR 3A151 GAA366 ENVIR 3A151 GAA366
  • ENVIR 3A151 GAA367 ENVIR 3A151 GAA367
  • ENVIR 3A151 GAA368 ENVIR 3A151 GAA368
  • ENVIR 3A151 GAA369 ENVIR 3A151 GAA369
  • ENVIR 3A151 GAA370 ENVIR 3A151 GAA370
  • ENVIR 3A151 GAA371 ENVIR 3A151 GAA371
  • ENVIR 3A151 GAA372 ENVIR 3A151 GAA372
  • ENVIR 3A151 GAA373 ENVIR 3A151 GAA373
  • ENVIR 3A151 GAA374 ENVIR 3A151 GAA374
  • ENVIR 3A151 GAA375 ENVIR 3A151 GAA375
  • ENVIR 3A151 GAA376 ENVIR 3A151 GAA376
  • ENVIR 3A151 GAA377 ENVIR 3A151 GAA377
  • ENVIR 3A151 GAA378 ENVIR 3A151 GAA378
  • ENVIR 3A151 GAA379 ENVIR 3A151 GAA379
  • ENVIR 3A151 GAA380 ENVIR 3A151 GAA380
  • ENVIR 3A151 GAA381 ENVIR 3A151 GAA381
  • ENVIR 3A151 GAA382 ENVIR 3A151 GAA382
  • ENVIR 3A151 GAA383 ENVIR 3A151 GAA383
  • ENVIR 3A151 GAA384 ENVIR 3A151 GAA384
  • ENVIR 3A151 GAA385 ENVIR 3A151 GAA385
  • ENVIR 3A151 GAA386 ENVIR 3A151 GAA386
  • ENVIR 3A151 GAA387 ENVIR 3A151 GAA387
  • ENVIR 3A151 GAA388 ENVIR 3A151 GAA388
  • ENVIR 3A151 GAA389 ENVIR 3A151 GAA389
  • ENVIR 3A151 GAA390 ENVIR 3A151 GAA390
  • ENVIR 3A151 GAA391 ENVIR 3A151 GAA391
  • ENVIR 3A151 GAA392 ENVIR 3A151 GAA392
  • ENVIR 3A151 GAA393 ENVIR 3A151 GAA393
  • ENVIR 3A151 GAA394 ENVIR 3A151 GAA394
  • ENVIR 3A151 GAA395 ENVIR 3A151 GAA395
  • ENVIR 3A151 GAA396 ENVIR 3A151 GAA396
  • ENVIR 3A151 GAA397 ENVIR 3A151 GAA397
  • ENVIR 3A151 GAA398 ENVIR 3A151 GAA398
  • ENVIR 3A151 GAA399 ENVIR 3A151 GAA399
  • ENVIR 3A151 GAA400 ENVIR 3A151 GAA400
  • ENVIR 3A151 GAA401 ENVIR 3A151 GAA401
  • ENVIR 3A151 GAA404 ENVIR 3A151 GAA404
  • ENVIR 3A151 GAA405 ENVIR 3A151 GAA405
  • ENVIR 3A151 GAA406 ENVIR 3A151 GAA406
  • ENVIR 3A151 GAA407 ENVIR 3A151 GAA407
  • ENVIR 3A151 GAA408 ENVIR 3A151 GAA408
  • ENVIR 3A151 GAA409 ENVIR 3A151 GAA409
  • ENVIR 3A151 GAA410 ENVIR 3A151 GAA410
  • ENVIR 3A151 GAA411 ENVIR 3A151 GAA411
  • ENVIR 3A151 GAA412 ENVIR 3A151 GAA412
  • ENVIR 3A151 GAA413 ENVIR 3A151 GAA413
  • ENVIR 3A151 GAA414 ENVIR 3A151 GAA414
  • ENVIR 3A151 GAA415 ENVIR 3A151 GAA415
  • ENVIR 3A151 GAA416 ENVIR 3A151 GAA416
  • ENVIR 3A151 GAA417 ENVIR 3A151 GAA417
  • ENVIR 3A151 GAA418 ENVIR 3A151 GAA418
  • ENVIR 3A151 GAA419 ENVIR 3A151 GAA419
  • ENVIR 3A151 GAA420 ENVIR 3A151 GAA420
  • ENVIR 3A151 GAA421 ENVIR 3A151 GAA421
  • ENVIR 3A151 GAA422 ENVIR 3A151 GAA422
  • ENVIR 3A151 GAA423 ENVIR 3A151 GAA423
  • ENVIR 3A151 GAA424 copie(1) ENVIR 3A151 GAA424 copie(1)
  • ENVIR 3A151 GAA424 ENVIR 3A151 GAA424
  • ENVIR 3A151 GAA425 ENVIR 3A151 GAA425
  • ENVIR 3A151 GAA426 ENVIR 3A151 GAA426
  • ENVIR 3A151 GAA427 ENVIR 3A151 GAA427
  • ENVIR 3A151 GAA428 ENVIR 3A151 GAA428
  • ENVIR 3A151 GAA429 ENVIR 3A151 GAA429
  • ENVIR 3A151 GAA430 ENVIR 3A151 GAA430
  • ENVIR 3A151 GAA431 ENVIR 3A151 GAA431
  • ENVIR 3A151 GAA432 ENVIR 3A151 GAA432
  • ENVIR 3A151 GAA433 ENVIR 3A151 GAA433
  • ENVIR 3A151 GAA434 ENVIR 3A151 GAA434
  • ENVIR 3A151 GAA435 ENVIR 3A151 GAA435
  • ENVIR 3A151 GAA436 ENVIR 3A151 GAA436
  • ENVIR 3A151 GAA437 ENVIR 3A151 GAA437
  • ENVIR 3A151 GAA438 ENVIR 3A151 GAA438
  • ENVIR 3A151 GAA439 ENVIR 3A151 GAA439
  • ENVIR 3A151 GAA441 ENVIR 3A151 GAA441
  • ENVIR 3A151 GAA442 ENVIR 3A151 GAA442
  • ENVIR 3A151 GAA443 ENVIR 3A151 GAA443
  • ENVIR 3A151 GAA444 ENVIR 3A151 GAA444